Zo maak je van social media weer een leuke & positieve ervaring!4 min leestijd

Hoe het gaat met mijn social media detox? Of ik de Twitter en Facebook app al van mijn telefoon gegooid heb? En wat ik nu doe als ik op de plee zit? Nou hetzelfde als altijd. Want eerlijk is eerlijk: ik overwoog echt de stekker eruit te trekken. “Ik stop met social media! Het slurpt energie, tijd en ik erger me mateloos!” Riep ik een paar weken geleden, maar… vanwege mijn FOMO (fear of missing out) heb ik het nog steeds niet gedaan.

Ik denk ook niet dat het er ooit nog van gaat komen. Want dat stadium (waarin je nog volledig kon stoppen met social media) zijn wij al lang en breed gepasseerd. Wat natuurlijk niet wil zeggen dat ik social media niet meer ‘veilig’ kan bedrijven. En dat is wat ik nu dan ook ben gaan doen. In tegenstelling dus tot volledig stoppen met mijn socials ben ik gaan kijken naar hoe ik het weer leuk kan maken.

Het algoritme

Was er maar een algoritme voor het uitdunnen van je tijdlijn. Ooh hé wacht… Dat is er! Ontvolg of mute alle mensen waarvan je vindt dat ze weinig toevoegen, mijd iedereen die je irriteert en volg alleen nog de mensen die wat aan je tijdlijn toevoegen. Dat alleen al helpt een stuk om de controle over je netwerk terug te krijgen. En daardoor de kracht van social media weer in te zien.

Het ontvolgen van mensen die teveel delen, met alles en iedereen in discussie gaan en zo je tijdlijn domineren lucht ontzettend op. Al voelt het ergens ook wel wreed om bij al die accounts op de ‘unfollow’ button te drukken.

Maar niet getreurd, want online zijn er nog zoveel mooie ideeën te ontdekken, interessante mensen te ontmoeten, mensen van wie je wél blij wordt. Je hoeft je echt niet schuldig te voelen. Vindt je het desondanks toch moeilijk om afstand te doen, stel jezelf dan eens de vraag: “Does this spark joy?”

Deze vraag heb ik overigens niet van mezelf, maar van de Japanse opruimgoeroe Marie Kondo. Inderdaad, die Marie waarvan je je sokken niet in bolletjes mag oprollen omdat die arme sokken al de hele dag klem hebben gezeten in je schoenen. Volgens haar moet je ze netjes vouwen. En op kleur leggen… Uhm.. tja, ze heeft ze misschien niet allemaal op een rijtje.

The darkside van social media

Social media is niet goed of slecht. Het is een tool voor iets wat we eigenlijk altijd al gedaan hebben: praten met elkaar en verhalen vertellen. Twitter zorgt er niet voor dat mensen haatvolle, racistische of seksistische reacties schrijven of andere negatieve ‘intimiderende’ content plaatsen. Dat doen de mensen die ze schrijven. Het is dan ook niet de darkside van social media waar we het over hebben, maar de darkside van mensen. Aldus Bailey Parnell in een TEDx Talks video over social media en mentale gezondheid. En I couldn’t agree more.

We worstelen met onzekerheid (angst), depressie en stress omdat we onze ‘behind the scenes’ vergelijken met de ‘high lights’ van anderen.

Effe een nieuwe foto uploaden. Je neemt 200 keer een selfie voordat je de beste daarvan online zet. Hoe echt zo’n foto dan nog is, doet er niet toe. Want in social media land ben JIJ het product. Dus laat je jezelf van je beste, meest interessante kant zien, jouw ‘high lights’ want dat verkoopt en levert likes op. Niemand zit te wachten op ‘saaie of deprimerende’ behind the scenes.

Het gevaar van oordelen op kwantiteit

De waarde die wij met elkaar aan de getallen op Facebook toekennen, staan totaal niet meer in verhouding tot de werkelijkheid. Dat heeft niet alleen effect op onze eigenwaarde, maar beïnvloedt ook ons oordeel over anderen. Weinig likes? Zal wel niet interessant zijn. Weinig reacties? Niet de moeite waard. Weinig vrienden? Die stelt vast niets voor. En andersom: veel likes? Goh, dat zal wel wat zijn. Klik.

Ik merk dat veel mensen niet langer (meer) oordelen op grond van kwaliteit, maar wel op kwantiteit: hoe meer hoe beter, ongeacht de inhoud. Soms zie ik foto’s voorbij komen waarvan ik mij afvraag waar ik in hemelsnaam naar zit te kijken, maar die dan al wel meer dan 100.000 likes hebben. #hoedan Ook wordt er lang niet altijd meer een eigen mening verkondigd, maar wordt blindelings herhaalt wat anderen er van vinden. Er wordt veelal maar wat geroepen zonder er echt zelf bij na te denken: ‘Wat vind ik hier nu van?’

Een wereld zonder oordelen

Eigenlijk wil ik helemaal niet bezig zijn met die getallen. Ik wil niet worden gevormd door mijn statistieken. Maar het probleem is: ik kan er niet omheen. De getallen zijn overal. Maar wat nu als die getallen er niet zouden zijn?

Als het aantal volgens, likes e.d. mij niet voortdurend onder de neus wordt gewreven, zou ik mijn ‘vrienden’ dan iets kritischer selecteren? Als ik niet kan zien hoeveel anderen mij voorgingen, zou ik dan minder of juist andere dingen liken en becommentariëren? Als ik niet meer kan letten op het aantal reacties en likes dat posts opleveren, zou ik dan minder of andere status-updates plaatsen?

In hoeverre laat jij je leiden door het aantal hartjes of duimpjes die je krijgt op de foto’s?

De Facebook Demetricator

De Facebook Demetricator is een gratis browser-extensie die alle getallen op Facebook doet verdwijnen als sneeuw voor de zon. Ze worden vervangen door minder concrete statistieken: Niet langer ’32 mensen vinden dit leuk’ maar ‘mensen vinden dit leuk’. Niet langer ‘bekijk 12 reacties’ maar ‘bekijk reacties’. Hierdoor ligt de focus niet langer op hoeveel vrienden je hebt, of hoeveel likes ze je geven, maar wie je vrienden zijn en wat ze te vertellen hebben.

Hoe maak je social media weer ‘leuk’ voor jezelf?

1. Herken en erken het probleem van jouw social media gebruik.
2. Onderzoek je socials: Vraag jezelf af of je jezelf na dat scrollen van zojuist beter voelt of niet. En kijk eens hoe vaak je het aantal likes check. En waarom je zo reageert op een bepaalde foto? Als je je goed voelt bij jouw social media gebruik, prima. Good for you. Maar is dat niet zo, lees dan zeker ook stap 3.
3. Creëer een beter online experience: Ontvolg mensen of accounts die je geen goed gevoel geven. Je hoeft vrienden niet te volgen ‘puur uit beleefdheid’ of omdat de persoonlijke dynamiek anders mogelijk scheurtjes krijgt. Echte vrienden begrijpen dat wanneer zij op social media gebied de ballen verstand tonen zij offline toch een hele toffe en waardevolle vriend kunnen zijn.
4. Beloon goed gedrag: social media is een tool. Een tool dat voor goede dingen gebruikt kan worden. Elke minuut die je besteed aan het scrollen door social media zijn vervlogen momenten uit je leven. Laat het ze dan wel waard zijn. In mijn geval betekent dat dat het mij met een positief gevoel achterlaat, motiveert, inspireert, aan het lachen maakt, of aan het denken zet.

Socials can tear you down, or lift you up.

Waarom geven digitale thumbs up je zo’n goed gevoel?

Het effect van social media op hoe je je voelt, staat of valt met het gevoel dat jij vind dat je een zinvol leven leidt. Hoe meer waarde je hecht aan de likes en reacties, hoe meer je dat voor je gevoel niet hebt. Jij vind je leven niet zinvol genoeg, dus als er mensen zijn die dat wel vinden (door bijvoorbeeld je foto interessant of leuk te vinden), geeft dat je een goed gevoel. Het krijgen van likes zorgt ervoor dat het geluksstofje dopamine vrijkomt. Hierdoor wordt het beloningscentrum in je hersenen geactiveerd. En zo’n beloning smaakt naar meer.
Over meer gesproken. Als je online een groot netwerk hebt, betekent dat vaak dat je in het echte leven ook heel sociaal bent. Op sociale media gebruik je namelijk veel dezelfde hersendelen als in het echte leven tijdens sociale interactie.

Hoe gevoelig ben jij eigenlijk voor sociale media en het krijgen van likes?