GO GREEN: DIY schoonmaakmiddel, tips & trics8 min leestijd

Eerlijk gezegd sta ik nou niet meteen te springen als het op schoonmaken aankomt. Ik vind schoonmaken dan ook één van de minst leuke klussen in huis. Maar ja, als je een fris en fruitig huisje wilt, zul je toch regelmatig aan de slag moeten. Dus schoonmaken it is. Maar wat is de basis voor een goede schoonmaakbeurt? Supermarkten staan vol flessen, sprays en spuitbussen. Voor elke klus lijkt er wel een apart schoonmaakmiddel. Voor je het weet, staat je keukenkastje er vol mee. Maar is dat allemaal wel nodig? En kan het ook zonder die overvloed aan chemicaliën?

Nee en ja. Feit is dat je voor de perfecte schoonmaak maar een paar basis ingrediënten nodig hebt. En het mooie is waarschijnlijk heb je dit altijd wel in huis. Natuurlijk ben ik niet zo geniaal dat ik zelf de recepten voor deze schoonmaakmiddelen verzonnen heb, daar heb ik het grote web voor. Hartstikke handig. Een tijd terug ben ik er dan ook hard mee aan de slag gegaan. Want ja, alles moet natuurlijk wel door de keuring komen.

Wat heb je nodig?

De meeste viezigheid in je huis bestaat uit twee groepen:

1. Kalk, roest en urinesteen: die maak je schoon met een zure reiniger
2. Vetten en ander organisch vuil: die maak je schoon met een alkalische reiniger

Om die twee groepen vuil op een natuurlijk en milieuvriendelijke manier schoon te maken, is dit alles wat je nodig hebt: azijn, soda, zeep, zout, wasnoten, citroenen en etherische oliën. Hiermee maak je ovenreiniger, glasreiniger, allesreiniger, vlekverwijderaar, wasmiddel en ga zo maar door.

AZIJN

Een ongelooflijk veelzijdig product dat over in huis kan worden gebruikt om vet, vlekken, vuil, kalk, roest, urinesteen en geurtjes te verwijderen. Verder doodt het bacteriën en is het schimmelwerend. Azijn is het zuur in je schoonmaakarsenaal en kan een beetje een onaangename geur hebben, maar dit verdwijnt meestal snel of kan worden tegengegaan door heerlijk ruikende etherische oliën. Je kunt zowel schoonmaakazijn als natuurazijn gebruiken. Schoonmaakazijn is chemisch en daardoor sterker dan gewone azijn. Schoonmaken met natuurazijn duurt dus langer en is vaak ook wat duurder. Aan de andere kant heb je met natuurazijn maar 1 fles nodig. Want deze kun je in tegenstelling tot schoonmaakazijn gebruiken voor zowel huishoudelijke klusjes als bereiding voor eten.

SODA

Soda bindt en neutraliseert zuren, waardoor het luchtjes kan neutraliseren. Verder is het een natuurlijk schuurmiddel en is het licht alkalisch waardoor het ook vettigheid aanpakt. Handig voor gootstenen, toiletten, baden, ovens en koelkasten. Zeker een goede toevoeging aan je schoonmaakarsenaal! Als je naar de winkel loopt of je keukenkastje in duikt heb je keuze uit twee soorten soda’s: baking soda (zuiveringszout oftewel natriumbicarbonaat) en schoonmaak soda (huishoud soda oftewel natriumcarbonaat).

Zoals je ziet lijken ze erg op elkaar en dat kan behoorlijk verwarrend zijn. Onthoudt dat je met beide prima schoon kunt maken. Alleen dat schoonmaak soda daarin een stuk sterker is en 2x zoveel zuur bindt, waardoor het veel effectiever is als schoonmaakmiddel. Pas op alléén baking soda kun je ook in de keuken als ingrediënt voor cake en taart en voor persoonlijke hygiëne gebruiken. Dit moet je met schoonmaak soda absoluut níet doen. Leg je de twee soda’s naast elkaar dan zie je ook duidelijk verschil in structuur. Baking soda lijkt eerder op poedersuiker. En schoonmaak soda lijkt meer op kristalsuiker: het is harder en bestaat uit korreltjes. So you know.

ZEEP

Een van de meest veelzijdige producen die je kunt kopen is zeep. Je kunt het als allesreiniger gebruiken in heel je huis. Van wasmiddel tot afwasmiddel, handzeep, vloerreiniger en zelfs shampoo. Zeep werkt als emulgator: het helpt om vetten in water op te lossen en zo weg te spoelen. Ik heb voor zeep met olijfolie basis gekozen. Veel andere zeep is op aardolie of dierlijke basis gemaakt.

ZOUT

Zout is een super veelzijdig mineraal dat een handige manier heeft om in vuil te trekken waardoor je het ergens makkelijk vanaf kunt boenen. Ook zal in het combinatie met andere reinigingsmiddelen het effect ervan versterken, zoals azijn of soda.

WASNOTEN

Wasnoten zijn echt een must have. Ze zijn zeer huidvriendelijk, 100% natuurlijk en zonder chemische toevoegingen. En bijzonder geschikt voor mensen met allergieën, neurodermitis en mensen met een gevoelige huid. Wasnoten (ook wel zeepnoten genoemd) worden al zo oud als de weg naar Rome is gebruikt. In de schil van deze noten zit namelijk een stof (saponine) die als zeep werkt als het met water in contact komt. Dat maakt deze noten heel veelzijdig. Denk aan het maken van een aftreksel voor je eigen shampoo, (af)wasmiddel, allesreiniger, vaatwasmiddel of middel tegen ongedierte bij planten, of als middel tegen slakken. En last but not least, wasnoten zijn ook nog eens heel milieuvriendelijk. Ze vormen geen belasting voor het oppervlaktewater en zijn volledig biologisch afbreekbaar. Je kunt ze na gebruik gewoon in de groenbak of op de composthoop gooien.

CITROENSAP

Het sterke zuur in een citroen zorgt er niet alleen voor dat jij een raar gezicht trekt bij het proeven ervan, maar helpt ook om bacteriën te doden, vlekken te verwijderen en wit wit te houden.

ETHERISCHE OLIE

Wat ik zelf echt een voordeel vind aan zelf schoonmaakmiddelen maken, is dat je aan een aantal zaken etherische olie kunt toevoegen. Ik vind een lekkere geur dan ook erg belangrijk, want als beddengoed of andere zaken in huis lekker ruiken, kan ik daar zo blij van worden. Enkele natuurlijke anti-bacteriële geuren die ik aanraad zijn: lavendel, tea tree, sinaasappel en citroen.

Met bovenstaande ingrediënten kun je dus vrijwel elk schoonmaakklusje in huis aan. Ik geef je hieronder 18 tips!

1. ALL PURPOSE SPRAY

Deze all purpose spray vind ik ideaal! Handig om even snel de tafel of het aanrecht mee af te nemen. Doe de 2-3 eetlepels azijn en een paar drupjes zeep in de flacon. Giet water er bij en meng goed. Voeg wat druppels etherische olie (naar keuze) toe voor een lekker geur.

2. TOILETREINIGER

Voor een sprankelend toilet zonder chloor of bleek, strooi een flinke scheut soda met ongeveer 10 druppels van je favoriete essentiële olie (citroen) in de pot en giet er azijn overheen. Niet schrikken dit gaat heel hard bruisen. Zorg dat je de ruimte ventileert. Zodra het uitgebruist is, haal je de borstel er door en spoel je door. Gebruik de bovenstaande allesreiniger voor oppervlakken en laat deze een minuut of twee zitten voordat je deze met een doek schoonveegt.

3. GLASREINIGER

Een onverwacht krachtige alcoholvrije spray voor ramen en spiegels. Meng in een lege sprayflacon 1 deel azijn met 4 delen water en voeg wat etherische olie toe voor een frisse geur (citroen of sinaasappel). En ga los op je ruiten en spiegels. Probeer dit niet op een warme dag te doen, want dat kan strepen achter laten. Om het verder perfect streeploos te krijgen is het handig om het wat na te wrijven met een prop kranten.

4. LUCHTVERFRISSER

Vul een spuitfles met water en 10 druppels etherische olie (lavendel). Spray en ruik en voeg nog wat druppels toe als dat nodig is. Doe dit voorzichtig, less is more in dit geval. Als je tevreden bent met de geur kun je deze gebruiken om de lucht in huis, je meubels of dekbed op te frissen.

5. SCHIMMEL

Vul een spuitfles met azijn en voeg tea tree olie toe voor zijn schimmeldodende eigenschappen. Spuit dit op het getroffen gebied. Laat ongeveer 30 minuten zitten en spoel af met warm water. Scrub met een doek of sponsje als het wat hulp nodig heeft.

6. MAGNETRON

Plaats een klein magnetron bestendig kopje of glazen jar met azijn en het sap van een citroen in de magnetron. Zet de magnetron voor 2 minuten op de hoogste stand. Laat na de ‘beep’, de deur nog een minuut dicht om te stomen. Open de deur en veeg de binnenkant schoon met een vochtige doek. Je zult zien dat het vuil makkelijk los laat. Je hoeft dus niet onhandig te schrobben.

7. OVENREINIGER

Een gifvrije powercleaner. Meng 1/4 cup soda met 1 tl zout en water tot een dik papje. Smeer dit royaal in de oven en op de glasplaat. Laat het een nacht staan, scrub en veeg het de volgende dag met een vochtige doek schoon. Nog even goed naspoelen met water, en voila, een sprankelende oven!

8. AFWASMIDDEL

Mix 4 delen zeep en 1 deel water in een hervulbaar flesje en klaar is je afwasmiddel. Of maak afwasmiddel van wasnoten. Giet kokend water over 5 a 6 noten en laat op een laag vuur ongeveer 1 minuut koken. Na de afkoeling opnieuw laten koken en een nacht laten staan. Het afgekoelde afwasmiddel kan verreikt worden met een theelepel citroenzuur of een paar druppels etherische olie.

9. VLOERREINIGER

En weer komt daar azijn om de hoek kijken. Vul een emmer met heet water en voeg 1/4 cup azijn en een scheutje zeep toe en dweilen maar.

10. TAPIJT

Vul een pot met deksel met soda en 10 druppels etherische olie. Schud goed en bewaar voor gebruik op tapijten wanneer ze opgefrist moeten worden. Schud de poeder over je tapijt en laat het 30 minuten intrekken. Stofzuig en je tapijt moet weer heerlijk fris ruiken.

11. SNIJPLANK

Snijplanken desinfecteer je het beste door een citroen in twee te snijden en over het oppervlak van de plank te wrijven. Als je hardnekkige vlekken hebt, kun je wat citroensap op de snijplank persen en een paar minuten laten intrekken voordat je het afveegt.

12. AFVOERONTSTOPPER

Voor een verstopte afvoer giet je een flinke hoeveelheid soda in het putje gevolgd door wat azijn. Deze twee ingrediënten reageren samen om elk beetje vuil en vet dat de afvoer verstopt op te lossen. Giet na 10-15 minuten kokend water in de afvoer om alle weg te spoelen.

13. VLEKVERWIJDERAAR

Meng 1/4 cup azijn met 1/4 cup soda soda, een scheutje zeep en 2 kopjes water. Shake goed door elkaar en bewaar het in een spuitfles voor wanneer je hebt zitten knoeien op je kleding, tapijt of bankstel. Natuurlijk kun je ook ossengalzeep gebruiken. Ook dit is een milieuvriendelijk middel dat bestaat uit palmvet en kokosvet, ossengal, chlorofyl.

14. SCHUURMIDDEL

Een krachtig krasvrij schuurmiddel. Meng de soda met een paar drupjes zeep tot een dikke pasta. Gebruik als schuurmiddel. Is van te voren te maken en te bewaren als je een paar druppels glycerine toevoegt. Het is even makkelijk om zoveel te maken als je nodig hebt.

15. TEGEN ONGEDIERTE

Om plagen uit de tuin te verwijderen, is het nodig om een eigen oplossing te maken van wasnoten. Doe hiervoor 3-4 wasnoten met 1 liter kokend water in een pan en laten het ongeveer 10 minuten sudderen, vervolgens laten afkoelen. Schiet dit mengsel over in een plantenspuit en je kunt de tuin en kamerplanten bespuiten tegen bijvoorbeeld bladluis. De uitgewerkte schillen gooi je in de tuin als compost en zijn tegelijk een perfect middel tegen slakken.

16. VAATWASMIDDEL

Plaats 3-4 wasnoten in het vaatwassercompartiment en selecteert een programma met een hoge temperatuur. In geval van wasnoten in poeder vorm wordt geadviseerd om 2 theelepels wasnoot poeder in het wastablet bakje te strooien en een programma te kiezen met een hoge temperatuur.

17. WASMIDDEL

Wasnoten zijn heel goedkoop in gebruik. Met 1 kg wasnoten á 13 euro kun je met 2 personen een jaar doen en dat bij 2-3 wasjes per week. Gemiddeld doe je 5-6 wasnoten per keer in een waszakje bij de was. Bij lage temperaturen kun je de noten zelfs 2 tot 3 x hergebruiken. Wasnoten zijn ideaal voor alle soorten was, zelfs voor jouw geliefde wollen trui of zijden blouseje. Ze reinigen stof zonder de kleur en vezel van textiel aan te tasten. Hierdoor slijt je kleding minder hard en blijven de kleuren langer mooi dan bij normale wasmiddelen. Bij witte was wordt aangeraden om 1,5 eetlepel soda toe te voegen om een sneeuwwitte waas te krijgen.

Niet alleen kleding slijt minder hard ook je wasmachine zelf gaat langer mee. Het blijkt dat de wasmachine geen last meer heeft van aangekoekte resten zoals bij standaard waspoeders en wasverzachters het geval is. De noten kunnen tot aan het einde van de wascyclus in de wasmachine blijven. Het spoelen gebeurt in koud water waarbij een kleine hoeveelheid saponine vrijgegeven wordt wat een verzachtend effect op de was heeft. Je hebt dus geen wasverzachter nodig. Bij hard water wél ontharder toevoegen als gebruikelijk.

Wel wordt aangeraden om de wasnoten direct na het beëindigen van de was te verwijderen omdat anders de was een (voor sommige mensen) onaangename geur kan krijgen. Dit kun je voorkomen door voor het wassen een stuk of 10 druppels etherische olie toe te voegen aan het zakje of het wasverzachterbakje. Bij was met vlekken deze eerst voorbehandelen met vlekverwijderaar of ozzegalzeep. Wasnoten zijn geurneutraal zorg dus ook voor een schone wasmachine door af en toe zonder was en met 1 flinke hand soda op 95 graden te wassen.

18. VLOEIBAAR WASMIDDEL

Gebruik je liever vloeibaar wasmiddel dan kun je een wasnotenextract maken. Dit doe je door 150 gram wasnoten in 1 liter water aan de kook te brengen. Laat dit 5-10 minuten pruttelen en roer en stamp af en toe. Zet het vuur uit en laat nog 10 minuten staan met deksel op de pan. Zeef het water door een fijne theezeef en trechter in een schone kindvriendelijke fles. Filter het water nog een keer door een koffiefilter of panty. Dit om kan op vlekvorming bij de witte was te voorkomen. Laat het geheel afkoelen en label het met datum en schadelijk bij inname. Fles is ongeveer een maand houdbaar. Goed schudden voor gebruik en bij voorkeur bewaren uit het bereik en zicht van kinderen.

Wat zijn jouw favoriete DIY schoonmaakmiddelen?
Of houd je het liever bij de chemische/synthetische middelen?