Etiketten lezen: waarom je het vooral beter niet kan doen!6 min leestijd

Google even op “etiketten lezen” en je wordt overspoeld met artikelen die je vertellen waarom het lezen van etiketten van producten zo belangrijk is en hoe het je kan helpen bij afvallen en het maken van gezonde keuzes. True, we worden overspoeld met duizenden producten die verkrijgbaar zijn in de supermarkten. En dan wordt je tegelijk ook nog eens benaderd door reclames, miljoenen diëten en onderzoeken! Voedingsproducten die eerst heel gezond zijn en later toch weer niet? In dat enorme doolhof kan ik me goed voorstellen dat het lastig is om uit te vinden welke producten nu wel of niet goed voor je zijn. Zeker als je wilt afvallen of op je gezondheid wilt letten. In dat geval kun je je verdiepen in de etiketten van producten. Maar wat als ik je vertel dat het allemaal veel makkelijker kan en het echt geen hogere wiskunde hoeft te zijn.

Waarom zouden we etiketten lezen?

Laten we een stapje terug gaan. Waarom hebben we überhaupt etiketten nodig? Want ja, ik was vroeger ook zo’n persoon die in de supermarkt oneindig etiketten stond te bestuderen. Ik keek dan vooral naar het aantal calorieën, suikers en vetten in de hoop dat in niet te veel aankwam. Maar inmiddels weet ik wel beter en kijk ik iets verder dan dat. Voedselfabrikanten doen ons geloven dat we etiketten nodig hebben. Maar feit is dat hoe meer er met een product geknutseld is, des te meer informatie er op een verpakking komt te staan. Heb je ooit wel eens bij de groente afdeling getwijfeld aan de broccoli, spruitjes en worteltjes of ze gezond waren of niet, hoeveel calorieën er in zouden zitten en hoeveel suiker? Nee toch?

Het is geen hogere wiskunde

Stiekem weten we allemaal wel in grote lijnen wat goed is voor ons en wat niet. Waar je energie van krijgt en waarvan niet. Iedereen weet dat groente, fruit, volkoren granen, peulvruchten, eieren, noten en zaden gezond zijn en dat fastfood dat niet is. Op het moment dat je dus stil moet staan bij een product om jezelf af te vragen of het gezond is of niet, weet je het antwoord eigenlijk al. Natuurlijk heb je productgroepen waarbij er onderling best wel wat verschil zit tussen de producten. Tenminste als je het etiket mag geloven. Toch zullen deze verschillen in verhouding niet echt doorslaggevend voor je lijn of gezondheid zijn. Dat brengt mij dan ook bij een heel belangrijk punt en geeft denk ik ook meteen de nutteloosheid* van etiketten aan:

Het gaat nooit om één product of voedingsstof, maar altijd om het geheel.

Daarbij weet je ook nooit hoeveel je precies van de voedingswaarde in een product binnenkrijgt. Zelfs met exact dezelfde voeding kunnen jij en ik toch een verschillende hoeveelheden voedingsstoffen binnenkrijgen. Dit heeft onder andere te maken met individuele verschillen in enzymniveaus, darmbacteriën en darmlengte, wat bepaald in welke mate wij instaat zijn om energie uit voeding op te nemen. En als je daar bij stil gaat staan, dan kun je jezelf net zo goed afvragen of de energiebehoefte die je uitgerekend hebt ook wel gelijk staat aan dat wat je daadwerkelijk verbrandt. Zo precies kunnen wij onze voeding en verbranding nooit nagaan. Waarom zou je dan ook precies willen weten hoeveel calorieën, vetten en suikers erin een product zitten…?

*Behalve als je een allergie hebt voor een bepaalde voedingsstof, dan kunnen etiketten juist heel nuttig zijn.

Focus op kwaliteit

Natuurlijk betekent dat niet dat je alleen nog maar natuurlijke producten kan eten en al het bewerkte voeding links moet laten liggen. Iedereen weet best dat je van een taartje op zijn tijd niet kilo’s aankomt. Alles met mate. Hoe saai deze slogan ook klinkt, het is wel true. Dus als je dan een keer iets met minder voedingswaarde eet en meer calorieën, ga dan alsjeblieft ook niet lopen zeuren over de ingrediënten. Maar kies dan gewoon direct voor het lekkerste van het lekkerste.
In tegenstelling tot wat ik voorheen altijd deed, focussen op de kwantiteit (hoeveel ik eet aan calorieën, suikers, vetten etc.) let ik nu vooral op de kwaliteit (wat ik eet, voedzaam of niet). Het is een kleine twist in de mindset, maar voor mij werkt het.
Neem nou pindakaas. Pindakaas bevat van nature best wel wat vet. Al betekent dat niet dat het meteen slecht is of dat ik dat niet mag eten. Ik vind pindakaas op zijn tijd echt heel lekker. Dus als ik het eet, wil ik ook wel echte pindakaas. Voor pindakaas heb je dan ook alleen maar pinda’s nodig. Alles wat er dus extra aan toegevoegd wordt, is onnodig. Pindakaas met toegevoegd suiker, zout of olie hoeft van mij dus niet.
En eet ik een taartje, dan weet ik dat dat flink wat calorieën, suikers en meestal ook wel wat vetten zijn. Maar wat verwacht je dan bij een taartje. Natuurlijk kun je een suikervrije versie ervan eten of maken. Maar dat geeft mij vaak niet dezelfde voldoening en hetzelfde genot. En nou is het ook niet dat ik elke week taart eet. Dus als ik het dan een keer eet, dan wil ik ook wel echte taart met alles erop en eraan. Inclusief de kers 😉

Gezond genieten

Daarnaast hoor ik mensen nog wel eens zeggen: “Ik eet zo gezond mogelijk, maar natuurlijk mag ik ook wel eens genieten.” Oh man mijn haren gaan hier echt van overeind staan. Waarom zou je alleen van ongezonde dingen mogen/kunnen genieten. Alsof gezond eten, afzien is, niet lekker. Alsof als je gezond eet, niet kunt genieten.
Genieten en je eigen geluk staan bij mij echt voorop. Een gezonde leefstijl nastreven is iets moois, maar mag nooit ten kosten gaan van je eigen geluk. Je eet omdat je je lichaam wilt voeden, je wilt je goed voelen. Dus als een gezonde leefstijl niets voor jou is, dan is dat prima. Als jij het niet belangrijk vind om gezond te leven, en liever elke dag fastfood eet, be my gast. Als het jou gelukkig maakt, prima.
Maar als jij je zorgen maakt over je gezondheid, je niet lekker in je vel voelt, je weinig energie hebt om dingen te kunnen doen die je leuk vind, dan is het zeker de moeite waard om wat aan je gezondheid te doen. Als je overstapt van een fastfood eetstijl naar een meer natuurlijk gezonde leefstijl dan kan ik me voorstellen dat dat best een grote stap is wat je niet van de een op de andere dag doet. Daarom volgen hieronder wat tips.

Tip 1: Geef het tijd

Fastfood verdoofd je smaak. Er worden vaak veel smaakversterkers gebruikt, die je doen hunkeren naar meer. Ga je meer natuurlijker eten, dan duurt het even voordat de verdoving van die smaakversterkers is uitgewerkt. In eerste instantie zal het eten juist wat flauw smaken. Maar zodra je smaakpapillen hun natuurlijke kracht terug hebben, zul je ontdekken dat de smaken van de natuur zo lekker en complex zijn. Die zijn met geen één smaakversterker na te bootsen. Zo is fruit een echte natuurlijke zoete traktatie. Ze worden niet voor niks de snoepjes van de natuur genoemd.

Tip 2: Check het aantal ingrediënten in het product en niet de voedingswaarde

De ingrediënten op een verpakking staan op volgorde van wat er in zit. Het ingrediënt dat in de grootste hoeveelheid in het product zit, wordt als eerste genoemd op de ingrediëntenlijst. Dit vind ik de meest makkelijke manier om snel te checken of er bv. veel suiker in een product zit. Staat suiker als één van de eerste drie genoemd, dan laat ik het lekker links liggen. De rest van de ingrediënten wordt vermeld in volgorde van afneembare hoeveelheid. Maar sta er eens bij stil of het logisch is dat er een bepaald ingrediënt in het product zit. Zoals bijvoorbeeld een behoorlijke hoeveelheid suiker in een pak soep? Zou je dit er zelf ook in doen, als je verse tomatensoep maakt? En staan er namen bij die je niet kunt plaatsen of is de lijst ellenlang, dan wil dat niet per definitie zeggen dat het product niet goed voor je is, maar wel dat er flink aan geknutseld is. En dan kun je jezelf afvragen of dat is wat je wil en verwacht van je voeding?

Tip 3: Kies voor handmade

Eet bij voorkeur zoveel mogelijk zelfgemaakte lekkernijen, omdat je dan weet wat er precies in zit en je het naar mijn eigen smaak kunt inrichten. Bovendien blijven de ambachtelijke en zelfgemaakte lekkernijen toch ook wel het lekkerst. Brood van de warme bakker blijft toch ook nog steeds veel lekkerder dan voorverpakt brood van de supermarkt.

Tip 4: Maak het voor jou lekker!

Waarom zou je jezelf tekort doen, door op de gezonde tour te gaan door elke dag salade te eten, terwijl je eigenlijk een bloedhekel hebt aan salade. Om aan je groentes te komen, kun je ook gewoon rauwkost eten bij je broodmaaltijd, een lekkere soep met groenten eten of een groentesaus maken voor over je pasta. Er is altijd wel een manier om het voor jou lekker en gezond te maken.

Tip 5: Laat je niet misleiden door light-producten.

Bij de term light gaan bij mij spontaan de nekharen overeind staan. Heb je je weleens verdiept in de betekenis van deze term? Veel mensen overschatten het en denken dat ze met een light-product iets gezonds in handen hebben. Nou niets is minder waar. Op een product mag de term ‘light’ namelijk al gebruikt worden als het product minimaal 30% minder calorieën, vet of suiker bevat.
Maar onthoudt dat als er iets uit een product gehaald wordt, er altijd iets voor in de plaats komt. Want ja, het product moet natuurlijk nog wel ergens naar smaken, dus gooien de fabrikanten er een hoeveelheid ‘andere zooi’ bij. In veel gevallen is dit vaak suiker. Een light-variant wil dus absoluut niet betekenen dat jij een gezonder product in handen hebt. In tegendeel. Beter kies je voor voedzame en zo min mogelijk bewerkte producten met veel eiwit, vezels en vitaminen en mineralen.

Tip 6: Doe strategisch boodschappen

Breng tijdens het boodschappen doen de meeste tijd door op de groenten en fruit afdeling. En zorg dat je winkelwagentje, net als je bord, voor de helft uit groente en fruit bestaat. Vul de rest aan met eieren, vis, vlees, noten, peulvruchten en volkoren granen als pasta, rijst, aardappelen, brood en ontbijtgranen. Laat verder alle aanbiedingen van snoepgoed en andere lekkernijen lekker liggen. Een aanbieding betekent vaak extra grote voordeelverpakkingen. En je weet het: als je het eenmaal in huis hebt, gaat het vaak in korte tijd op ook.

Wat vind jij van het lezen van etiketten?
Helpt het jou meer inzicht te krijgen of schept het juist meer verwarring?