Een rustig hoofd: Het kan, met 10 onmisbare tips!10 min leestijd

Ik hoor vaak dat ik rustig overkom. Maar ondertussen is het soms enorm druk in mijn hoofd. En word ik gek van mijn eigen gedachten. Ze vliegen werkelijk alle kanten op. Daar waar ik er vroeger soms dagen in kon blijven hangen, kan ik ze nu steeds sneller een halt toe roepen. 

Ik denk dat we het allemaal wel kennen: een chaotisch hoofd vol met dingen die je nog moet doen of waar je nog allemaal aan moet denken. Maar een druk hoofd wil niet per se zeggen dat je het ook drukt hebt. Soms voelt het in mijn hoofd ook gewoon druk omdat ik moe ben of weinig energie heb. Op zulke momenten is het moeilijk om dingen in perspectief te plaatsen en weegt alles 10 x zwaarder dan het is.

Zo kan ik me bijvoorbeeld ergeren aan de kleinste dingen, terwijl ik daar ‘met een uitgeruste mind’ normaal gesproken geen problemen mee heb. En het erge is, ik ga hier over lopen zeuren bij mijn vriend. Die dan zo iets heeft van “meid waar maak je je druk om”. En terecht. Alleen maak dat mijn brein op zo’n moment maar eens wijs. In mijn hoofd is het een real problem. What can I say: een vermoeid brein maakt je gek. Want je hoofd gaat maar door en door, terwijl jij al lang en breed uitgeput op de bank ligt.

Waardoor slaat je brein op ‘hol’?

Begrijp me niet verkeerd: ik ben een groot voorstander van technologische innovatie. Zo vind ik het onwijs handig dat ik vrijwel altijd iedereen mobiel kan bereiken. Ook is het makkelijk dat er bijna overal wifi is en je zo altijd op de hoogte kunt blijven van de laatste nieuwtjes. Maar… deze technologie kent helaas ook een keerzijde.

1. Er komt zó veel informatie op je af

Zeker vandaag de dag is het door technologie zo makkelijk om te ‘consumeren’. Even de laatste nieuwsberichten, instagramposts en facebookmessages lezen. Even de meest smeuïge roddels checken. Online kijken wanneer die nieuwe smartphone beschikbaar is. Prijzen vergelijken. En ga zo maar door. Het internet is fantastisch, maar zorgt wel voor een bombardement aan prikkels en informatie.

Je brein ontvangt tegenwoordig per dag ongeveer 200 keer meer informatie dan 20 jaar geleden.

Voor het brein is het evolutionair gezien erg lastig om die snelle ontwikkeling bij te benen. Bovendien heeft je brein ook maar een gelimiteerde capaciteit. Natuurlijk is je brein flexibel en heeft het een groot aanpassingsvermogen, maar vandaag de dag wordt dat wel érg op de proef gesteld. Buiten alle online prikkels, komt er ook offline een hoop op je af. Denk aan alle reclameborden, verkeersborden, informatie op verpakkingen etc. Kortom: je brein wordt de hele dag door overspoeld met informatie. 

2. Je wilt graag problemen oplossen

Soms heb je een paar problemen en kun je die prima handelen. Maar soms heb je dagen dat het je allemaal even niet zo goed voor de wind gaat en stapelen de problemen zich op (ook in je hoofd). In combinatie met de angst om dingen te vergeten, blijft dit rondspoken in je hoofd. Tot het moment dat het je allemaal even teveel wordt.

Je brein is het merendeel van de tijd bezig met overleven. Het denkt na over gevaar dat vermeden moet worden. Dit zorgt er voor dat je problemen blijft overdenken. Het brein denkt namelijk dat als jij stopt met denken aan het probleem, dat het probleem dan niet opgelost zal worden en dus nooit weg zal gaan. Op de achtergrond zijn dit stiekeme energieslurpers. Tot het moment dat je hersenpan zo uitgeput is en de problemen een eigen leven gaan lijden.

3. Je bent bang om de controle te verliezen

Ook hier geldt dat het brein bezig is met overleven. En het is makkelijker om te overleven als je weet hoe alles gaat lopen, als jij de controle hebt. Daarom hou ik ook zo van ritme, regelmaat en balans. Dan weet ik waar ik aan toe ben. Maar zodra er nieuwe hoofdstukken in mijn leven aanbreken of dingen veranderen, dan vind ik dat aan de ene kant spannend en leuk, maar aan de andere kant zorgt het er ook voor dat ik meer in mijn hoofd ga zitten, vanwege deze angst. Alleen dan heb ik namelijk het gevoel dat ik grip op de (veranderende) zaken kan houden.

Maar ik kan je uit ervaring vertellen, dat is soms echt dood vermoeiend. Met als gevolg dat er een moment komt, waarop mijn hoofd overloopt en ik het allemaal even niet meer zie zitten. Het liefst in bed wil liggen met de gordijnen dicht. Even geen prikkels.

Om die informatiestroom in goede banen te leiden, dien je je hoofd zo nu en dan leeg te maken. En je brein even op pauze te zetten. Niet met meditatie, ‘focus op het hier en nu’ of andere ‘zweverige’ oefeningen. Niet dat ik daar iets op tegen heb, want als het voor jou werkt, prima. Maar voor mij werkt het niet. Trust me, ik heb het geprobeerd. Wat voor mij wel werkt, zijn de volgende 10 (en in mijn ogen) onmisbare tips.

Tip 1: Schrijf het van je af

En terecht met stipt op nummer 1. Noteer elke gedachte die vaak door je hoofd dwaalt of datgene wat jou negatief beïnvloedt. Want je hoofd is om dingen te bedenken, niet om te onthouden. Zodra je dingen opschrijft denkt je brein “Hé, dat onderwerp is nu ergens opgeslagen. Mooi, dan hoef ik het niet meer zo krampachtig te onthouden.”

Het doel is dan ook om ‘ruis’ in je hoofd te vermijden en zo meer ruimte te creëren om je aandacht te kunnen richten op de dingen die er echt toe doen. Zie het als een schaakpartij dat je in je hoofd speelt. Als je dat wel eens geprobeerd heb, dan weet je hoe moeilijk dat is. Je moet dan niet alleen nadenken over de volgende zet, maar ook onthouden waar alle schaakstukken staan.

Het is veel makkelijker als je dat niet als beeld in je hoofd hoeft vast te houden, maar gewoon voor je ziet. Of dat nu in dit voorbeeld van schaken een echt schaakbord is of je notitieboekje of smartphone met aantekeningen. Het gaat erom dat als je al het denkwerk noteert, dit geen plaats meer in neemt in je brein en zo dus over meer denkkracht kunt beschikken.

Mits je er natuurlijk op kunt vertrouwen dat je er later ook wat mee doet. Maak er dus een gewoonte van om op gezette tijden (bijv. 1x per dag) je notities te bekijken. Want als je dat niet doet, zal je brein weer onrustig worden en gaat het dingen niet los kunnen laten.

Tip 2: Stop met uitstellen

Uitstellen is dé manier om een vol hoofd te krijgen. Door dingen uit te stellen moet je steeds meer en meer dingen gaan onthouden. Op den duur loopt je hoofd over. En als je dan dingen vergeet? Dan resulteert dat in stress. Heb je een probleem, en kun je er iets aan doen, zoek dan een oplossing! Voel je je schuldig omdat je boos bent geweest op een vriend? Zeg ‘sorry’. Maak je je zorgen om je gezondheid? Ga naar de dokter.

Of pas eens de 2 minuten regel toe. Als je iets in twee minuten of minder kunt afhandelen, doe het dan. Het afhandelen nu kost minder tijd dan ervoor zorgen dat je het niet vergeet.

Tip 3: Praat en lucht je hart

Houd je gedachten en emoties niet voor jezelf, maar praat erover. Door te praten, krijgen je gedachten vorm en kun jij je hart luchten. Dat helpt om ze in perspectief te plaatsen, ze door een andere bril te bekijken en grondig aan te pakken.

Soms is het genoeg als jij je verhaal kan doen en de ander aandachtig luistert. Als je het prettig vindt kun je vragen of de ander reageert op wat jij zegt. Misschien denkt hij of zij vanuit een ander perspectief en kan jou dat helpen om dingen los te laten.

Als je praat over problemen let dan wel op dat je met iemand praat die niet vermoeid wordt van jouw problemen. Als het jou helpt om je hart te luchten, maar de ander krijgt er een slecht gevoel van, dan is het beter om een andere gesprekspartner te zoeken. Het doel is om er allebei beter van te worden: Gedeelde smart is halve smart, zeggen ze ook wel. Bovendien helpt het stress verminderen, je weet nu immers dat je er niet alleen voor staat.

Een valkuil van dingen van je afpraten is dat je juist bezig bent met de dingen die je wilt loslaten. Net als overmatig nadenken over problemen kan dit een tegenovergesteld effect hebben. Merk je dat je blijft hangen tijdens je gesprek? Besluit dan om het onderwerp even te laten voor wat het is. Praat er verderop in de week misschien nog eens over of probeer één van de andere tips.

Tip 4: Beweeg

Wandel, elke dag! Goed voor het lichaam, goed voor het koppie. Met stip dan ook één van mijn beste remedies tegen een druk hoofd. Als ik een tijdje niet gesport of onvoldoende bewogen heb, merk ik dat meteen. Ik ga teveel in mijn hoofd zitten. En merk ik dat ik een controle freak word en niet meer goed kan relativeren. Elk vuiltje in huis, elke sok die slingert in de hoek kan me dan onwijs irriteren.

Door te gaan sporten of wandelen, kom ik in een soort flow, waardoor negatieve gedachten tijdelijk geen ruimte hebben om tot mij door te dringen. Bovendien verlaagt het stress, verhoogt het de creativiteit, herstelt het de schade van het vele zitten en verbetert het je humeur. Ook is het goed voor je dagelijkse portie sociale verbinding, helemaal als isolatie op de loer ligt.

Tip 5: Doe een digitale detox

Ook ben ik een tijdje geleden op een ‘informatie dieet’ gegaan. Dat wil zeggen dat ik de afgelopen pakt ‘m beet 2 jaar vrijwel geen nieuws (meer) volg. Je denkt misschien dat je dan een heleboel mist. Geloof mij, alles wat zo belangrijk is dat je het moet weten krijg je toch wel te horen van anderen. Als je TV kijkt of een krant (hetzelfde met social media) leest stel je jezelf bloot aan een heleboel impulsen en prikkels. Waarvan verreweg de meesten negatief zijn.

Het is dan ook moeilijk om je te focussen op wat goed is wanneer je niet lekker in je vel zit. Dat wanneer negatieve gedachten de overhand krijgen. En nu moet ik eerlijk zeggen dat de media daar een behoorlijk houtje van heeft door continue slecht nieuws te verspreiden. Oorlogen hier, schietpartij daar, economische tegenslagen, ziekten etc. Echte angstzaaiers. Het enige positieve de laatste tijd aan het nieuws is het weerbericht.

Mijn tip aan jou is dan ook: probeer het gewoon eens. Al is het maar een week. Kijk een week lang geen nieuws op TV. Lees een week lang geen krant. En bekijk niet de laatste nieuwtjes op je smartphone. Na een week is het aan jou om te beslissen of je het nieuws echt mist. Ik ben benieuwd.

Is helemaal geen nieuws meer volgen nog een brug te ver, probeer het dan eens te beperken tot een vast moment in de week of per dag. Bijvoorbeeld alleen in de ochtend bij het ontbijt of in de avond na het eten. In plaatst van de hele dag door scrollend op je telefoon of zappend langs de zenders op TV opzoek naar nieuwtjes.

Wat je ook doet, moet je zelf weten. Sommige dagen kun je prima op social media zijn of het nieuws volgen. Alleen als je hoofd overloopt, is dat iets wat je tijdelijk even beter niet kunt doen. Social media maakt je nog onrustiger. Je kunt blijven scrollen en nog het idee hebben dat je van alles mist.

Tip 6: Plan me-time

Een vol hoofd krijg je leeg door elke dag iets te doen waar je helemaal rustig van wordt. Ga het niet te ver zoeken en zorg dat er vooral geen ‘moeten’ bij komt kijken. Hoe leuk ik het ook vind om tijd te spenderen met vrienden, familie en andere mensen, ik heb tijd voor mezelf nodig. Tijd waarin ik helemaal alleen ben en niet gestoord wordt. Tijd waarin ik kan nadenken, werken, lezen, schrijven, muziek luisteren, of whatever….Ik heb tijd alleen nodig.

Meestal doe ik dit door bewust niets in mijn agenda in te plannen, mijn telefoon op stil te zetten en bij mensen aan te geven dat ik een bepaalde periode niet gestoord wil worden. Of dit nu gecombineerd wordt met een powernap van 20 minuutjes of een heerlijk bad ritueel met het branden van citrusolie, eucalyptus, munt of rozemarijn kaarsjes of met je favoriete reep chocolade in een comfort pose op de bank maakt niet uit. Feit blijft dat je hierdoor de stroom aan informatie en de prikkels die je moet verwerken, vermindert waardoor je tijd krijgt om te werken aan de dingen die jij belangrijk vindt. Dit creëert rust in je hoofd.

Tip 7: Ruim je hoofd, huis en hart op

Wanorde vind je niet alleen in je huis of in je kasten, ook in je hoofd kan het wel eens een rommeltje zijn. Je hoofd zit te vol, je gedachten liggen onder het stof en onrust maakt je bovenkamer zwaar.

Maar andersom kan ook rommel in je huis juist zorgen voor nog meer rommel in je hoofd. Als het rommelig is in je huis, zorgt dat voor extra gedachten als, ‘ik moet de was nog doen’, ‘waar zijn mijn sleutels?’, ‘waar is die belangrijke brief ook alweer?’, ‘ik moet nog stofzuigen’ etc. Het zijn de gedachten die met de sleur van het dagelijkse leven meekomen.

Hoe meer je kunt vermijden, des te beter. Ruim daarom je huis op. Hiermee ruim je ook een gedeelte van de rommelige gedachten in je brein op en krijg je meer rust in je hoofd.

Tip 8: Werk eens in stilte

Neem een voorbeeld aan de nonnen in het klooster en werk zo nu en dan eens in stilte. Gun je bovenkamer rust en focus op ‘handwerk’. Plant bloemen in de tuin, schil aardappelen, hang de was op, vouw handdoeken, doe de afwas. Maakt niet uit wat je doet, maar gun je hoofd even een time off.

Tip 9: Don’t judge

Als ik zou willen, dan zou ik me de hele dag druk kunnen maken over andere mensen. Hoe ze hun leven leiden. Welke keuzes ze zouden moeten maken. Hoe ze mij zouden moeten behandelen en hoe ze anderen zouden moeten behandelen.

Maar ik kies er bewust voor om dit niet te doen. 1. Ik ken hun hele situatie niet. 2. Ik kies ervoor om me op positieve dingen te richten. Want negativiteit levert stress op en kost energie. En betekent een constant hoog cortisolniveau. En dus een slecht werkende spijsvertering, veel zin in zoetigheden, slechte slaap en verminderde weerstand. Geen wonder dus dat je soms de voorraadkast in duikt.

En als je dan toch per se wilt judgen, doe dit dan op het gedrag en niet op de persoon. En vraag jezelf eens af wat nu eigenlijk goed of slecht is. Want goed of slecht, negatief of positief het is uiteindelijk alleen maar een perceptie. Jouw perceptie.

Neem anders een voorbeeld aan het verhaal van de Chinese boer.

Er was eens een Chinese boer wiens paard weg rende. Bij het horen van het nieuws kwamen de buren op bezoek en zeiden meelevend: “Wat rot dat je je paard kwijt bent”. Waarop de boer zegt: “Wie weet wat goed of slecht is?”. Een week later komt het paard terug met nog drie andere wilde paarden. Als z’n buurman al die paarden ziet zegt hij: “Wauw, wat een geluk. Je krijgt al die paarden er gratis bij”. En de boer zegt: “Wie weet wat goed of slecht is?”.

Kort daarna gaat de zoon van de boer op één van die mooie nieuwe paarden rijden en valt hij eraf en breekt z’n been. De buurman ziet dat en zegt: “Rot wat er met je zoon is gebeurd.” Maar de wijze boer zegt: “Wie weet wat goed of slecht is?” De koning gaat langs alle huizen en roept alle jongen mannen op om oorlog te voeren. Als ze bij het huis van de boer komen om z’n zoon te halen, zien ze zijn gebroken been en hoeft hij niet te gaan.

Niemand weet wanneer iets goed of slecht is. Soms kan iets goeds namelijk slecht uitpakken en soms iets slechts toch nog een positieve wending krijgen. En dat is niet alleen het moraal van dit verhaal, maar ook van het leven als je het mij vraagt.

Zodra jij en ik gaan bepalen wat goed of slecht is, dan hebben we een bepaalde verwachting. En daardoor kun je teleurgesteld raken (want life happens) en pijn of verdriet voelen. Kortom: negatieve gevoelens die alleen maar energie kosten.

Tip 10: Druk op tijd op je pauzeknop

Begrijp en besef dat je nooit helemaal vrij zult zijn van stress. Er zullen altijd mindere dagen zijn of minder leuke momenten. Dat is normaal. Life happens. Maar juist daarom is het belangrijk om zo nu en dan even de pauzeknop in te drukken en jezelf af te vragen hoe je scoort op deze tips. Merk je dat je hoofd vol loopt? Tijd om weer even bij te sturen. Alleen op die manier kun je 365 per jaar van een rustig hoofd genieten.

Hoe lang is het geleden dat jij een stil brein had?