Dit is waarom jij wél een verschil kunt maken3 min leestijd

Daar sta je dan. Passief, verlamd en aan de grond genageld. Denkend dat als anderen niets doen het vast en zeker ook geen zin heeft dat jij iets doet, dus doe je niks. En doet niemand iets. Want allemaal denken we hetzelfde: waarom zou ik iets doen als anderen ook niets doen? Waarom investeren in zonnepanelen op je dak, als je buurman gewoon in zijn dikke bolide blijft rond rijden? Of waarom stoppen met vlees eten als je vrienden een mals kippetje naar binnen blijven werken? Waarom aan je gezondheid werken als je partner het je moeilijk maakt met een tegenovergestelde leefstijl?

Waarom? Nou… om de simpele reden dat jij het verschil kan maken. Als jij denkt dat iets pas zin heeft als anderen ook mee doen, en je buurman en buurvrouw, zwager, partner of wie dan ook precies zo denken, dan kun je op je vingers na tellen dat er niets nada noppes gebeurd. Een typisch gevalletje: omstandereffect.

I always wandered why somebody didn`t do anything about it. Than I realised I was somebody.

Think bigger

Het omstandereffect is een van de bekendste fenomenen uit de sociale psychologie. Het zegt dat hoe meer mensen toekijken bij een ramp, des te kleiner de kans is dat je gaat helpen. Van nature zijn we geneigd een medemens in nood de helpende hand te bieden. Het gaat om een evolutionair mechanisme – want gunstig voor de overlevingskans van de hele groep. Het omstandereffect remt deze automatische impuls af. Maar niet bij iedereen even sterk. Mensen die empathisch en meevoelend zijn, worden minder afgeremd door het omstandereffect. Op mensen die in noodsituaties vooral bezig zijn met hun eigen ongemak, heeft het ongewild een verlammend effect.

Voor mijn gevoel zijn de mensen die meer (bewust) met hun omgeving bezig zijn, denk aan vegetariërs, veganisten en mensen die hun steentje willen bijdragen door duurzamer te leven, inderdaad meer empatisch en meevoelend. Zij zien het grotere plaatje, de gevolgen van ons gedrag nu op de toekomst, op anderen en het milieu. Mensen die daar lak aan hebben, in dikke vervuilende auto’s rijden, afval weggooien met het gemak waar je u tegen zegt, lijken inderdaad vooral met hun eigen ongemak bezig te zijn. Of beter gezegd: het vermijden ervan.

If you want to make the world a better place.
Take a look at yourself, and then make a change.
– Michael Jackson –

Be the change

Geef het goede voorbeeld. Wees een inspiratie voor anderen. Wacht niet tot iemand anders iets doet. Zeg niet: Maar iedereen doet het zus of zo of we hebben het altijd zo gedaan. Dat is geen excuus. Want stel dat iedereen zo denkt, wat zou er dan gebeuren. Precies. Niets. Maar jij kan daar het verschil in maken. Nu. Wacht niet op anderen. Maar ga ervoor. Neem je verantwoordelijkheid.

Ken je dat moment waarop je het zo zat bent, dat je eindelijk beslist nu is het genoeg. Nu ga ik echt gezond eten, meer sporten en op gewicht komen. Ik noem maar even wat. Ik denk dat we allemaal wel eens van die momenten hebben. Op zo’n moment is het aan jou om de knoop door te hakken. Het begint allemaal met een gedachte en een beslissing en dan de actie: ik ga veranderen, een verschil maken, het goede voorbeeld geven.

Weet je dat je de som van de vijf mensen bent waarmee je je het meest verbonden voelt? Dus als 100 mensen vijf anderen inspireren, zitten we al snel aan 500 mensen die meer zelfbewust zijn dan voorheen. En als je dat balletje aan het rollen krijgt, kom je al snel op een punt waarbij de wereld een stukje mooier wordt. Maar even, hoe vet is dat.

Natuurlijk ben ik nu ook weer niet zo naïef om te denken dit in één nacht of in het komende decennium gerealiseerd wordt. Wat ik wel denk is dat het werken aan persoonlijke groei niet alleen jezelf verder helpt, maar ook de mensen om je heen positief kan beïnvloeden. En dat is een win-win. In plaats van wijzen met het vingertje naar hoe anderen het doen, kun je ook meer bewust worden van je eigen gedrag en daar verandering in brengen. Ongeacht wat anderen doen. Hoe mooi zou het zijn dat – mocht de wereld vergaan – je in ieder geval kan zeggen dat het niet aan jou heeft gelegen. Dat jij er alles aan hebt gedaan om de wereld een stukje mooier, beter, liever, duurzamer te maken.

Waar zou jij een verschil in kunnen maken?